Aleviler Nerede Hacı Oluyor?
Hacı olmak, her dini inançta olduğu gibi, bazen sadece bir yerlerde tıngırdatılan bir “hacı” unvanından fazlasıdır; o bir ömür boyu süren bir yolculuk, bir hayal, bir duadır… Ama bir de başka bir gerçek var: Aleviler “hac” olayını pek de geleneksel anlamda yaşamıyorlar. Hacı olma meselesi, tıpkı hayatın başka birçok alanında olduğu gibi, biraz “kendi usulünce” yapılıyor. Tabii ki, bu konuda biraz eğlenceli ve mizahi bir bakış açısıyla yaklaşmak gerek. Hadi gelin, bu konuya derinlemesine bir dalış yapalım!
Hac Meselesi ve Hacı Olma Kültürü
Öncelikle, “hac” demek, genellikle “Mekke” demek değil mi? Herkesin kafasında, beyaz elbiseler giymiş, elleri dua pozisyonunda göğe açılmış, Kabe’nin etrafında dönen bir grup insan figürü beliriyor. Evet, İslam’da hac, Mekke’deki Kabe’ye yapılan bir yolculuk ve çok kutsal bir ibadet. Ancak, Alevilerde böyle bir ritüel yok. Bunu, dinin karmaşık yapısına ve geleneklere de bağlayabiliriz, ama elbette bu konuda biraz eğlenceli bir yorum yapmadan geçmeyelim:
Aleviler Hacı Olmaz, “Dost” Olurlar!
Alevi inancına göre, bir hac ziyareti gerekliliği yok. Aleviler için yolculuk, Kabe’ye gitmek değil, içsel bir yolculuktur. Hacı olma gibi bir zorunluluk da yoktur; daha çok, dostları ziyaret etmek, gönül almak, insanı insan yapan değerlerle ilerlemektir. İşte bu da demek oluyor ki, Aleviler için “hac” dediğinizde, akla ilk gelen yer, Mekke değil, belki de en çok gidilen yer: Cem Evi. Ve burada, niyetler her zaman içsel bir arınma, bir huzur bulma arayışıyla şekillenir. Hacı olmak, mekâna değil, ruha odaklanmaktır.
Erkeklerin Stratejik ve Çözüm Odaklı Hacı Yaklaşımı
Erkekler, ne yapar? Hemen bir çözüm bulur! Tıpkı bir iş toplantısında olduğu gibi, amaç nedir? Ne zaman yapılır? En hızlı şekilde yapılması gereken nedir? Hac olmanın da “logistik” kısmı vardır, değil mi? Eğer Mekke’deki hac yolculuğundan bahsediyorsak, o işin “akıllıca” yapılması için iyi bir hazırlık gereklidir. Düşünsenize, bir Alevi erkek, Hac konusunu tartışırken şöyle diyebilir:
– “Hacı olmak mı? Ben de Cem Evi’ne gideyim, her hafta yola çıkmak zorunda değilim. Hem daha kısa, hem de daha rahat.”
Görüntü ne olursa olsun, erkekler genellikle bu tür soruları çözüm odaklı ele alır, en kısa yoldan gitmeye çalışırlar. Ama işin asıl kısmı, içsel huzuru bulmaksa, bunun gerçekten bir yolculuktan, bir etiketten çok daha fazlası olduğunu en iyi onlar da bilir.
Kadınların Empatik ve İlişki Odaklı Hacı Yaklaşımı
Kadınlar ise, her şeyin derininde bir ilişki arar. Hac kelimesini duyduğunda, ilk aklına gelen şey, “kutsal yer” değil, belki de insanın en derin noktasına dokunma arzusudur. Alevi kadınlar için, Hac olma meselesi bir ritüelden çok, insan olmanın, dostluk kurmanın, sevgiyle yaklaşmanın ve toplumsal dayanışmanın bir simgesidir. Bunu yaparken, birbirlerine içtenlikle yaklaşmak, gülümsemek ve dostlarının gözlerinde huzuru bulmak, Alevi kadının “hac” anlayışını oluşturur.
Kadınlar, “hac” kavramını zaten farklı bir boyutta algılarlar. Birinin gittiği Hac’dan çok, gittikleri Cem Evi’ndeki samimiyet, birbirlerine gösterdikleri ilgi ve sevgi ön plandadır. Hac, bir semboldür, fakat her zaman en yakın dostla yapılan bir sohbetin samimiyetinden önce gelmez.
– “Hacı olmaya gerek yok, Allah dostlarımla bir arada olduktan sonra, her yer hac olur,” diye düşünen bir Alevi kadını, kesinlikle sizi güldürür. Çünkü kadınların bakış açısı çoğu zaman empatik, çözüm odaklı ve ilişkiyi pekiştirme yönündedir.
Alevi “Hacıları” Nerede Buldururuz?
Alevi inancındaki hac anlayışının en büyük farkı, belki de sürekli bir yer değiştirmede değil, ruhsal bir yolculuğun peşinde olmalarıdır. Onlar için Hac, her an her yerde olabilir. Mekke değil, gönüldeki kutsallık esas alınır. Yani, Alevi hacısı, muhtemelen her fırsatta bir dost meclisinde, cemaatle birlikte, içten bir muhabbetle en “güzel hac”ını yapıyordur.
Peki, ya siz ne düşünüyorsunuz? Hac, gerçekten bir yer mi, yoksa bir yolculuk mu? Alevi inancındaki hac anlayışı sizce modern zamanlarla ne kadar örtüşüyor? Cem Evi’ni, dost sohbetlerini, içsel yolculuğu bir tür “hac” olarak görmek mümkün mü? Yorumlarda düşüncelerinizi paylaşın, hep birlikte bu konuyu bir adım daha derinlemesine tartışalım!